Grzybica paznokci występuje powszechnie. Dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Częściej rozwija się u osób starszych. Wbrew powszechnemu przekonaniu, choroba ta nie stanowi jedynie defektu kosmetycznego. Może powodować dyskomfort, ból, a także istotnie zaburzać odczuwany komfort życia. Jak wygląda grzybica paznokci? Jak pozbyć się tej choroby? Co stosować, aby wspomagać efektywność leczenia?
Spis treści:
- Grzybica paznokci – co to za choroba?
- Jak wygląda grzybica paznokci?
- Leczenie grzybicy paznokci
- Olejek z drzewa herbacianego i mocznik w preparatach na grzybicę paznokci
- Jak zapobiegać grzybicy paznokci?
Grzybica paznokci – co to za choroba?
Grzybica paznokci, określana też tako onychomikoza, to powszechnie występująca choroba paznokci, która może dotyczyć zarówno paznokci stóp, jak i paznokci rąk. Ze względu jednak na warunki, jakie zazwyczaj zapewnione mają stopy, to właśnie tej części ciała najczęściej dotyczy omawiana choroba. Ciepłe i wilgotne środowisko sprzyja bowiem namnażaniu się grzybów. W Polsce zakażenia grzybicze paznokci w zdecydowanej większości przypadków wywołują dermatofity Trichophyton rubrum.
Grzybica paznokci stóp i dłoni jest chorobą przewlekłą, która nierzadko nawraca. Choć często postrzegana jest jedynie jako defekt kosmetyczny, bywa przyczyną bólu i dyskomfortu. Może prowadzić do ograniczeń w sferze życia społecznego. Infekcje grzybicze paznokci mogą być też przyczyną zawstydzenia i unikania przebywania w miejscach, w których nieestetycznie wyglądające paznokcie są widoczne (np. na basenie lub plaży). Należy więc podkreślić, że grzybica paznokci stóp i dłoni istotnie zaburza jakość życia.
Leczenie grzybicy paznokci warto zacząć jak najszybciej po zauważeniu jej pierwszych objawów. W zależności od ilości oraz powierzchni zmienionych chorobowo paznokci, leczenie może być miejscowe lub ogólne. Czasami, dla uzyskania lepszych efektów terapii, stosowane są jednocześnie leki doustne z preparatami miejscowymi.
Jak wygląda grzybica paznokci?
Zanim przejdziemy do tego, jak leczyć zaatakowane grzybicą paznokcie, warto przyjrzeć się objawom tej choroby. Nie wszystkie bowiem zmiany na paznokciach świadczą o grzybicy. Jest wiele innych schorzeń, które można pomylić z onychomikozą. Typowe objawy grzybicy paznokci to:
- odbarwienie płytki paznokcia – paznokieć może przybrać barwę mleczną, żółtawą lub brązowawą. Przestaje być przejrzysty,
- zgrubienie płytki – staje się ona twardsza, przerośnięta,
- deformacja płytki – jej powierzchnia może być chropowata, szorstka,
- kruchość paznokcia – płytka łatwo się kruszy i łamie. Może też oddzielać się od łożyska.
Zakażenia grzybicze paznokci mogą rozwinąć się zarówno u osób młodszych, jak i starszych. Częściej jednak rozpoznaje się je właśnie u pacjentów w podeszłym wieku. Związane jest to z pogarszającym się wraz z wiekiem krążeniem obwodowym, wolniejszym odrastaniem paznokci, a także zaburzeniem pracy układu odpornościowego. Niewłaściwa higiena stóp, powtarzające się urazy paznokci, zaburzenia endokrynologiczne, a także łuszczyca zwiększają ryzyko rozwoju grzybicy paznokci.
Leczenie grzybicy paznokci
Choroba grzybicza paznokci wymaga leczenia. Bez niego nie tylko nie ustąpi, ale też będzie się pogłębiać, coraz bardziej wpływając na jakość życia i codzienne funkcjonowanie. Jeśli grzybica paznokci obejmuje maksymalnie 3 paznokcie i do tego nie pokrywa ich większej połowy, można zacząć terapię od leczenia miejscowego. Miejscowe stosowanie preparatów jest bezpieczniejsze od terapii doustnej i obarczone znacznie niższym ryzykiem działań niepożądanych. Należy jednak zaznaczyć, że terapia jest długa. Powinna ona bowiem trwać aż do całkowitego odrośnięcia zdrowego paznokcia. W przypadku grzybicy obejmującej paznokcie u rąk, czas ten może wynosić do 6 miesięcy, a przy grzybicy paznokci u stóp – nawet do 12 miesięcy. Miejscowe leki grzybicze w postaci lakieru zawierają cyklopiroks lub amorolfinę. Czasami rekomendowana jest też maść zawierająca bifonazol z 40% mocznikiem.
Stosowanie jedynie miejscowych preparatów przeciwgrzybiczych przynosi dobre efekty tylko u części pacjentów. Za najskuteczniejszą obecnie metodę terapii uznawane jest leczenie doustne. Doustne leki przeciwgrzybicze wykorzystywane w leczeniu tego schorzenia zawierają takie substancje jak terbinafina lub itrakonazol. Rzadziej niż kiedyś rekomendowany jest obecnie też flukonazol.
Jeśli doustne leczenie grzybicy paznokci nie przynosi oczekiwanych rezultatów, zalecane jest stosowanie obu leków doustnych w naprzemiennych pulsach lub też łączenie ich z preparatami miejscowymi. W pewnych przypadkach konieczne może być zabiegowe usunięcie zmienionych chorobowo paznokci.
Olejek z drzewa herbacianego i mocznik w preparatach na grzybicę paznokci
W leczeniu i zapobieganiu grzybicy paznokci pewną rolę mogą odgrywać: olejek z drzewa herbacianego i mocznik. Olejek z drzewa herbacianego posiada właściwości przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Zazwyczaj jest dobrze tolerowany przez pacjentów. Od lat jego cenne właściwości wykorzystywane są tradycyjnie w aromaterapii.
Mocznik, w zależności od stężenia, wykazuje inne właściwości. Stosowany w niższych stężeniach działa głównie nawilżająco. Zatrzymuje wodę i ogranicza jej nadmierne parowanie. W większych stężeniach (od 30%) działa już złuszczająco (keratolitycznie). Usuwa zrogowaciałe, zgrubiałe komórki. W badaniach przeprowadzonych z wykorzystaniem mocznika w leczeniu grzybicy, wykazano, że poprawia on skuteczność terapii, gdy stosowany jest uzupełniająco przy leczeniu miejscowym lub doustnym. Na uwagę zasługuje też wysokie bezpieczeństwo wykorzystywania mocznika w terapii. Mocznik może być więc stosowany w formie wspomagania leczenia grzybicy paznokci, choć konieczne są dalsze badania, aby rzetelnie określić jego skuteczność w terapii.
Mocznik obecny jest w wielu preparatach, jednak zdecydowana większość z nich przeznaczona jest do stosowania na skórę. Do aplikowania na paznokcie służy serum na grzybicę paznokci Langsteiner. Preparat ten wyróżnia się wysoką zawartością mocznika – 30,8%. W jego składzie obecne są też olejek z drzewa herbacianego oraz kwas mlekowy. Jest on wygodny w stosowaniu – aplikator przypomina pisak, przy którego pomocy bez trudu można pokryć paznokieć serum. Preparat ten stosuje się na czysty i osuszony paznokieć pozbawiony lakieru. Zalecana jest codzienna aplikacja preparatu, najlepiej w porze wieczornej. Pierwsze efekty, w postaci poprawy wyglądu płytki paznokcia można zaobserwować zazwyczaj już w ciągu 2 tygodni regularnego stosowania serum. Składniki aktywne obecne w serum zmniejszają przebarwienia obecne na paznokciach oraz wspomagają proces regeneracji płytki. Pobudzają odrastanie nowego, zdrowego paznokcia.
Serum na grzybicę paznokci Langsteiner może być stosowane również przez diabetyków (osoby chorujące na cukrzycę), a także kobiety ciężarne oraz kobiety karmiące piersią. Ze względów higienicznych oraz w związku z zapobieganiem rozprzestrzeniania się zakażenia, wskazane jest korzystanie z tego produktu wyłącznie przez 1 osobę. Serum na grzybicę z wysoką zawartością mocznika może nie tylko wspomagać leczenie podstawowe tej choroby, ale także ograniczać rozprzestrzenianie się infekcji.
Jak zapobiegać grzybicy paznokci?
Grzybicą dość łatwo można się zarazić, a dodatkowo choroba ta ma tendencję do nawracania. Dostępnych jest jednak kilka skutecznych sposobów zapobiegania grzybicy paznokci. Polegają one przede wszystkim na:
- dezynfekcji obuwia i odzieży po zakończeniu leczenia grzybicy – grzyby mogą przetrwać w obuwiu przez bardzo długi czas. Nawet jeśli pacjent skutecznie wyleczy grzybicę, bez skrupulatnej dezynfekcji obuwia i skarpetek choroba z dużym prawdopodobieństwem nawróci,
- unikaniu chodzenia na boso w miejscach publicznych, takich jak basen czy sauna,
- nienoszeniu cudzego obuwia ani skarpet,
- korzystaniu z odzieży i obuwia wykonanych z przewiewnych, przyjaznych dla skóry materiałów umożliwiających odprowadzanie wilgoci,
- leczeniu nadmiernej potliwości stóp – jeśli pacjent ma problem z intensywnym poceniem się skóry stóp, powinien korzystać z odpowiednich preparatów, które ograniczą potliwość. Intensywna produkcja potu sprzyja bowiem zarówno rozwojowi grzybicy stóp, jak i grzybicy paznokci,
- odpowiedniej higienie stóp – ważne jest regularne mycie oraz dokładne osuszanie skóry stóp.
Grzybica paznokci wymaga leczenia. Warto znać objawy tej choroby, aby móc szybko zareagować w przypadku zauważenia niepokojących zmian na powierzchni płytki. Im mniej zaawansowana jest grzybica paznokci i im szybciej zajmiemy się jej leczeniem, tym szanse na pełne wyleczenie są większe. W terapii grzybicy paznokci warto pamiętać o serum z wysoką zawartością mocznika. Może ono nie tylko efektywnie wspomagać leczenie grzybicy, ale także chronić przed rozprzestrzenianiem się infekcji. Wygoda stosowania tego preparatu wpływa na łatwość w zachowania systematyczności, co ma duże znaczenie w terapii grzybicy paznokci.
Serum na grzybicę paznokci, 10ml – To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.
Bibliografia:
Dars S., Banwell H.A., Matricciani L. The use of urea for the treatment of onychomycosis: a systematic review. J Foot Ankle Res. 2019 Apr 11;12:22. doi: 10.1186/s13047-019-0332-3
Maleszka R., Adamski Z., Szepietowski J., Baran E. Leczenie powierzchownych zakażeń grzybiczych – rekomendacje ekspertów Sekcji Mikologicznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Przegl Dermatol 2015, 102, 305-315, doi: 10.5114/dr.2015.53418
Bodman M.A., Syed H.A., Krishnamurthy K. Onychomycosis. [Updated 2024 Jan 9]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441853/
European Union herbal monograph on Melaleuca alternifolia (Maiden and Betch) Cheel, M. linariifolia Smith, M. dissitiflora F. Mueller and/or other species of Melaleuca, aetheroleum
Malinowska A., Nowicki R. Grzybica paznokci – terapia musi być konsekwentna. Dermatologia po Dyplomie 2014, 06